LISTY Z WIATRAKLANDII
DrEaKmOrE : Biblioteka : Listy z Wiatraklandii
Wstęp
Listy z Wiatraklandii to 3 listy napisane do znajomych w Polsce podczas mojego pobytu w Królestwie Holandii w marcu 1997 r. Umieszczam je tutaj, bo zawarte w nich informacje mogą się być przydatne podczas zwiedzania tego kraju. Jednak nie polecam traktowania zawartości niniejszej strony jako jedynego źródła informacji, tym bardziej, że minęło już sporo czasu - a z czasem wszystko się zmienia.Korzystając z okazji zapraszam do obejrzenia innych moich produkcji tradycyjnym góralskim zawołaniem "chodź na stronę!"
[ List 1. | List 2. | List 3. ]
Tutaj już pogoda wiosenna, podgrzało się, przestało duć i zrobiło
się całkiem przyjemnie. Korzystając z okazji spędziłem cały weekend na
zwiedzaniu. W sobotę pojechałem do Hagi,
gdzie ustanowiłem rekord życiowy w dyscyplinie "Liczba muzeów zwiedzonych
jednego dnia". Rekord wynosi 9 i chyba nieprędko go pobiję.
Fajne tu maja
muzea. Na przykład w muzeum średniowiecznego
więziennictwa zamykają zwiedzających w celi i gaszą światło. Na szczęście
łapówka dla strażnika jest wliczona w cenę biletu. Z ta cena biletu to
inna bajka. Otóż ustanowienie wyżej wymienionego rekordu byłoby bardzo
trudne, gdyby nie pewien trik. Trik polega na kupieniu za 17 i pół guldena
biletu do wszystkich (prawie) muzeów
w Holandii ważnego przez 1 rok. Kasa wydana na ten trik zwróciła mi
się w ciągu pierwszego weekendu. W ramach rekordu zwiedziłem kilka muzeów
"obrazkowych", czyli z wiszącymi na ścianach obrazami (m.in. Mauritshuis).
O niektórych z tych obrazów uczyliśmy się na lekcjach plastyki, na przykład
o malowidełku niejakiego Rembrandta "Lekcja anatomii doktora Tulpa", przedstawiającym
rozkrajanego trupa w otoczeniu czarno odzianych facetów, wyglądających
na techników cmentarnych (czyli grabarzy). W rzeczywistości ci faceci to
tylko ubrani wedle ówczesnej mody lekarze. Ciekawe jaki wpływ na zdrowie
pacjenta miało podobieństwo lekarza do grabarza? Jeszcze jedna zagadka
historii. Byłem też w muzeum
poczty, gdzie bawiłem się wideofonem. Fajna zabawka, mam nadzieję,
że jej bardzo nie popsułem. W tymże muzeum mają bogatą kolekcję znaczków
pocztowych, m.in. polskich. Muszę przyznać, że moja własna kolekcja znaczków
jest odrobinę skromniejsza. Tam obejrzałem sobie jeden z 4 zachowanych
na świecie egzemplarzy słynnego błękitnego Mauritiusa. Zapragnąłem zakupić
go do swoich zbiorów, ale dyrektor muzeum nawet nie chciał ze mną gadać.
Pewnie nie rozumiał po polsku. Na wszelki wypadek obraziłem się na niego
i poszedłem dalej.
Trafiłem do Panoramy Mesdaga, gdzie obejrzałem malowidełko w stylu naszej Panoramy Racławickiej, czyli bardzo duże, rozwieszone na planie okręgu i oglądane od środka, przedstawiające widok Scheveningen (czyli tutejszego Sopotu) w połowie XIX wieku. Robi wrażenie. Przestrzeń miedzy samym obrazem a galeryjką dla widzów jest wypełniona piaskiem, kępkami trawy, itp., przez co trudno wyczuć gdzie naprawdę zaczyna się płótno. Mocna rzecz. Chociaż, jako patriota, muszę przyznać, że Panorama Racławicka jest większa. I oczywiście namalowana lepszą farbą.
W drodze powrotnej do Rotterdamu
zatrzymałem się na godzinę w Delft,
malowniczym, sympatycznym miasteczku pełnym zabytków, kanałów i mostów.
Tak mi spodobało, że pojechałem tam na drugi dzień, aby zwiedzić je dokładniej.
Tego dnia ograniczyłem się do 5 muzeów -- w końcu była niedziela. Najpierw
podreptałem do Muzeum Techniki, gdzie obejrzałem bogata kolekcje maszyn
parowych, niektóre z nich wciąż na chodzie. Świetna rzecz taka maszyna
parowa. Wygląda solidnie i masywnie, błyszczą miedziane rurki, para buch,
koła w ruch i tak dalej. Nie to, co jakiś tam silnik spalinowy. W tymże
muzeum maja małą galerię hologramów. Jest tam w zasadzie ciemno, tylko
same hologramy oświetlone są pojedynczymi lampami. W tych warunkach złudzenie
trójwymiarowości jest pełne. Potem podreptałem do Muzeum Wojska. No, to
jest muzeum! 3 piętra pełne broni, amunicji, mundurów, map pól bitewnych,
itp., od czasów prehistorycznych (kamień łupany, czyli do łupania wroga
w czachę), po współczesne transportery opancerzone wojsk ONZ (ciekaw jestem,
czemu cały rok jeżdżą w kamuflażu zimowym -- chyba chcą oszczędzić na farbie).
Ekspozycja świetnie zorganizowana, dokładnie opisana po holendersku, tu
i ówdzie telewizory z fragmentami słynnych filmów wojennych. Słowem --
numer 1 na mojej prywatnej liście holenderskich przebojów muzealnych. Aż
żal było wychodzić. Ale czekały na mnie pozostałe muzea: holenderskiej
dynastii królewskiej, indonezyjskie muzeum etnograficzne (fajne sztylety
i inne gadżety) i muzeum porcelany (nic nie stłukłem). Co do porcelany,
to Delft słynie ze swoich wazonów i kafli, pomalowanych na charakterystyczny
niebieski kolor. Wszędzie tu tego pełno, ale większość porcelany w sklepach
to podróbka, a oryginalne, ręcznie malowane dzindzibołki są horrendalnie
drogie. Zauważyłem, ze słowo 'horrendalnie' nabiera swoistego znaczenia
w Horrandii, o cholera: w Holandii. Ale mniejsza z tym. Rozprawiwszy się
z muzeami, dreptałem sobie niespiesznie po mieście, od zabytku do zabytku.
Dużo tam gotyku i niewiele baroku, wiec horrendalnie mi się podobało. Ale
trza było wracać do Rotterdamu żółto
- niebieskim pociągiem.
Tak tu siedzę i piszę i tak sobie myślę, ze przecież nic jeszcze
nie wspomiałem o poprzednim weekendzie (1-2 marca). Tak w ogóle, to niniejszy
e-mail jest już najdłuższy z tych, jakie napisałem. Znowu pobiłem rekord!
Trza będzie przestać, bo wejdzie mi to w nawyk. Ale, wracając do tematu,
poprzedni weekend poświęciłem oczywiście zwiedzaniu. W sobotę zwiedzałem
Rotterdam (6 muzeów),
a w niedziele Hagę i Scheveningen (3 muzea). W sumie 23 muzea w 10 dni.
Niezły wynik, co nie? Pogoda w tamten weekend nie była rewelacyjna, mocno
wiało ale na szczęście nie banglało. Żeby zanadto się nie rozwodzić, napiszę
krótko: rotterdamskie Muzeum Morskie -
mnóstwo fajnych modeli statków i makiet portów. Buffel - świetnie zachowany
pancernik z XIX w. z czadowym wystrojem wnętrza - rewelacyjne kajuty oficerskie
i odlotowe klopy. Muzeum piechoty morskiej - nic szczególnego, ale fajne
mundury. Skansen starych statków - fajne pływadełka, wszystkie w trakcie
konserwacji, zapach farby wabi narkomanów na głodzie z całej okolicy. Instytut
Architektury - makiety nowoczesnych budynków, czysty kubizm. Muzeum
Boymans van Becośtam - świetna wystawa obrazów o tematyce morskiej
z XVII w, interesująca kolekcja sztuki użytkowej (m.in. żelazka) i kilka
słynnych obrazów starych mistrzów (m.in. "Wieża Babel" Boscha). Oprócz
muzeów odwiedziłem tubylczy targ - niskie ceny, fajne towary, aż szkoda,
ze nie przyjechałem tu na zakupy. Na pociechę kupiłem se kiść bananów ("a
małpie damy banana" - nie pamiętam skąd mi się wziął ten cytat).
Na drugi dzień (2 marca) pojechałem do Hagi. To tutejsza stolica,
tak mi się przynajmniej wydaje. W każdym razie jest tam Parlament w całkiem
zgrabnym zespole budynków nad sporym stawem, cala kupa ministerstw i od
groma ambasad. W całej Holandii można zostać przejechanym przez rower,
tramwaj, samochód lub pociąg, tutaj trzeba dodatkowo uważać na czarne limuzyny.
Przeszedłem się nieco po mieście, po czym pojechałem tramwajem do Scheveningen,
które jest nadmorską dzielnicą Hagi. Nad morzem potężnie wiało, toteż ograniczyłem
się spaceru po molo i do zanurzenia palca w zimnej, morskiej wodzie. Potem
odwiedziłem muzeum fauny morskiej, niewielkie, ale interesujące, pełne
zgrabnych muszli, rybich szkieletów, koralowców, akwariów z żywymi rybami
i krabami. Była też specjalna wystawa poświęcona syrenom. Podobała mi się
tym bardziej, ze nic tam nie było o warszawskiej syrence. Ale miała tez
poważną wadę: żadnej wzmianki o samochodzie Syrena. Cóż, nic nie jest doskonałe
na tym najlepszym ze światów, ze tak sobie westchnę filozoficznie. Potem
pojechałem (tramwajem) do Madurodam.
Jest to tak zwane "miniaturowe miasto" - kolekcja różnych budowli z całej
Holandii w skali 1:25. Są kościoły, zamki, pałace, kamienice, wiatraki,
kanały, linie kolejowe z pociągami, stacje, porty ze statkami, jest lotnisko
z samolotami (jest tam tez latadełko naszego LOT-u), mosty, wieże, biurowce,
wiejskie chaty, osiedla mieszkaniowe. Wszystko to oczywiście pod gołym
niebem, rusza się, świeci, gra i brzęczy. Po prostu rewelacja! Wypstrykałem
chyba pół filmu. A w pobliskim budynku kolejna rewelacja: rzeźby z wody
i piasku. Wyglądają lepiej niż marmurowe, są tylko nieco mniej trwale.
Na zakończenie pobytu w Hadze poszedłem do Museonu.
To muzeum popularnonaukowe, nabite ludziskami jak polska masarnia za pierwszej
komuny. Była świetna wystawa o złudzeniach optycznych i każdy mógł poddać
się tym złudzeniom. Nie wszystkie widziałem, bo nie cierpię stania w kolejce,
ale te, które widziałem były całkiem, całkiem. Była tez wystawa na temat
Mali. Bardzo tam kolorowo, ale Afryka jakoś mnie nie pociąga. A na piętrze
stała ekspozycja, różnorodna tematycznie, ze tak powiem, ale bardzo interesująca.
A potem wróciłem do Rotterdamu żółto-niebieskim
pociągiem.
Pogoda się popsuła i często tu bangla. Jest ponuro i mglisto, jak w 22 odcinku "Stawki większej niż życie", kiedy to baronowa von Schlochen wybrała się na przechadzkę pod parasolem i nie uszło jej na sucho. Ale nie o tym chciałem pisać, lecz o moich perypetiach podczas ostatniego weekendu, które można by zgrabnie zatytułować:
Zaczęło się w sobotę rano. Był to jeden z tych poranków, kiedy po umyciu zębów wsadzasz zakrętkę od pasty na szczoteczkę zamiast na tubkę, kręcisz w lewo i zastanawiasz się powoli, co tu jest grane. Potem człapiesz do kuchni, żeby nalać wody do czajnika, a kiedy już się naleje, wyciągasz wtyczkę z gniazdka -- zamiast zakręcić kurek. Ale obfite śniadanko przebudziło mnie na dobre, wiec już bez przeszkód mogłem stawić czoła wiatrakom. Nie było żadnego w pobliżu, wiec podreptałem na stację i pojechałem pociągiem do Utrechtu. Pociąg był bezpośredni, wiec zrobiłem sobie przesiadkę, żeby nie było zbyt łatwo.
Przesiadka, zgodnie z planem, wypadła mi w miasteczku Gouda.
Ta nazwa kojarzy mi się, nie wiem czemu, z serem. Miasteczko okazało się
niebrzydkie, z fajnym trójkątnym rynkiem -- myślałem, ze tylko w Dobczycach
jest taki -- oraz z nieszpetnym i całkiem zgrabnym gotyckim ratuszem wpośrodku
tego rynku. Dzień był targowy, toteż musiałem się przeciskać przez tłum
sprzedających i kupujących, wśród hałasu i różnych dziwnych woni. Fajny
targ, ale przy stadionie X-lecia to Kansas. Nieopodal rynku jest kościół
św. Jana, podobno najdłuższy w Holandii - 125 m. 20 minut zajęło mi obejście
go dookoła. Dwa razy go obchodziłem, bo nie mogłem uwierzyć, ze taki długi.
W końcu znalazłem wejście i wszedłem do środka żeby obejrzeć witraże, szczytowe
osiągniecie holenderskiego witrażownictwa. Rzeczywiście, niezłe. zrobiłem
kilka zdjęć, które raczej nie będą szczytowym osiągnięciem polskiego fotografnictwa.
Cóż, nie każdy rodzi się Jankiem Muzykantem.
Zobaczywszy co było do zobaczenia pojechałem do Utrechtu.
Zwiedziłem tam pół katedry. Zwiedziłbym i drugie pół, gdyby się nie było
zawaliło w XVI wieku. Zostało tylko to pierwsze pół i wieża, najwyższa
w Holandii (ok. 110 m). Ta wysokość mi nie zaimponowała, bo pokonałem już
tego dnia dłuższy kościół w Goudzie, zatem nie wlazłem na górę, tym bardziej,
ze przy takiej marnej pogodzie trudno się było spodziewać pięknych widoków.
Zabrałem się więc za muzea. Zaliczyłem pięć sztuk, z czego dwa spokojnie
mogłem sobie darować - uniwersyteckie,
z bebechami w formalinie, i Centralne
- ze sztuką współczesną. Trzeba mieć chyba robale w mózgu żeby uważać sztukę
współczesną za sztukę. Ale trzy muzea były fajne: sztuki sakralnej (w byłym
klasztorze), kolejowe
(w byłej stacji kolejowej) oraz muzeum pozytywek i kurantów (w byłym kościele).
Najbardziej podobało mi się to ostatnie, z grającymi maszynami wszystkich
kształtów, rozmiarów i kolorów, nakręcanymi przez wesołego faceta, który
opowiadał o nich śpiewająco. Ale zaczęło się zmrakać, wiec wróciłem do
Rotterdamu żółto-niebieskim
pociągiem.
A w niedzielę pojechaliśmy z Janem do Amsterdamu
pociągiem piętrowym, co już samo w sobie było dużą atrakcja. Po wyjściu
z dworca podreptaliśmy w głąb grodu tak zwanym Damrakiem, aż dodreptaliśmy
do placu Dam. Jak sama nazwa wskazuje nie ma tam żadnych dam, jest za to
muzeum figur wioskowych (albo woskowych, nadal nie jestem pewny). Po prostu
rewelacya miesiąca! A dopiero będzie heca, kiedy opublikujemy zdjęcia "Jan
D. nokautuje Arnolda S." i "Elvis P. akompaniuje do śpiewu Marcinowi B.",
że o innych zdjęciach nie wspomnę. Ale mniejsza z tym. Następnie ruszyliśmy
slalomem od zabytku do zabytku, wzdłuż i w poprzek mostów i kanałów, aż
dotarliśmy do celu naszej pielgrzymki -- browaru Heinekena. Tam spotkał
nas srogi zawód, gdyśmy się dowiedzieli, że browar można zwiedzać tylko
w dni powszednie. Lecz niebawem ukoiła nasz smutek swobodna kontemplacja
arcydzieł malarstwa w pobliskim Rijksmuseum.
Tak byśmy sobie kontemplwali jeszcze długo, gdyby nie głód, który się był
przyczaił jak grabie w sianie, i zniencka zaczął głośno dawać znać o sobie.
Trzeba było opuścić muzeum i upolować coś do jedzenia. Upolowaliśmy falafela,
izraelskie danie koszerne i wegetariańskie, a mimo to smaczne, zwłaszcza
jeśli polane ostrym sosem. Do tego jeszcze frytki, no i mogliśmy dalej
dreptać. Zadreptaliśmy, zgodnie z wcześniej ustalonym planem, do muzeum
morskiego. Najciekawszy eksponat to replika XVII-wiecznego żaglowca
z wszystkimi linami, masztami, rejami, żaglami, bimbombramslami, beczkami,
skrzyniami, workami, armatami, kulami, prochem, hamakami, i ze wszystkim
co trzeba, łącznie z komfortowym haźlikiem w kapitańskiej kajucie. Po prostu
druga rewelacya miesiąca! W tymże muzeum mają też niezłą kolekcję starych
map i modeli statków, ale nie było nam dane obejrzeć wszystkiego, bo skusił
nas film o podróży morskiej do Indonezji, który okazał się kompletną chałą.
A kiedy się skończył, trza było iść, bo zamykali już muzeum. Powędrowaliśmy
zatem w stronę dworca kolei żelaznej. Dziwnym trafem droga wypadła nam
przez Red Light District, czyli po naszemu Dzielnicę Czerwonych Świateł
(nie ma to nic wspólnego z regulacją ruchu ulicznego). Ha! Czegośmy tam
nie widzieli i czegośmy nie próbowali! Niestety, nic o tym nie mogę napisać,
bo znów się podniosą głosy, żeby Internet ocenzurować bo Bajer świństwa
wypisuje. W końcu jednak dotarliśmy na dworzec, gdzieśmy wsiedli do pociągu
w kolorze -- wyjątkowo -- żółtobrązowym. Jednak nie dojechaliśmy nim do
Rotterdamu, bo zachciało się nam rzucić okiem na Lejdę nocą. Rzut oka trwał
godzinę. Lejda nocą okazała się sympatycznym, miasteczkiem, zwłaszcza,
że trafiliśmy na fajny punkt widokowy w postaci fortecy na niskim wzniesieniu
(tu są tylko niskie wzniesienia), z której roztaczał się niebrzydki widok
na miasto. A potem wróciliśmy do Rotterdamu żółto
- niebieskim pociągiem.
Ostatni weekend spędziłem powoli, bo nie było się co śpieszyć. W
sobotę spałem długo a potem pojechałem, wiadomo jakim pociągiem, do Lejdy.
Znajduje się tam najstarszy w Holandii uniwersytet, ale i tak przy krakowskim
UJ-u to Kansas. W Lejdzie wynaleziono butelkę lejdejską, ale niech nikt
nie kojarzy tego alkoholicznie, bo chodzi o kondensator. Spodziewałem się
wiec ujrzeć butelkę w herbie miasta, ale spotkał mnie zawód, bo w herbie
są tylko dwa klucze. Domniemywam, ze jeden to klucz do barku a drugi --
do piwnicy z winem. Pogoda dopisała jak w "Słonecznym patrolu" a sobota
to dzień targowy, wiec straganów było kupa i ludzisków mrowie wypełniło
tak szczelnie ulice, mosty i zaułki, że aż się musiałem przeciskać.
Przeciskałem się, zgodnie z planem miasta, w bliżej nieokreślonym
kierunku. Jak zwykle zwiedziłem kilka muzeów, z których najbardziej interesujące
okazało się muzeum starożytności (Rijksmuseum
van Oudenheiden), z najbogatszą poza Egiptem kolekcją mumii. Mumie
są w świetnym stanie, wyglądają jak żywe. Oprócz mumii są tam również posągi,
wazy greckie i cala masa innych bibelotów, a wszystko stare jak kawały
o Wąchocku. Najwięcej uwagi poświęciłem eksponatom etruskim, które rzuciły
nowe światło na frapujący mnie już od zeszłej wiosny problem pochodzenia
Etrusków. Trzeba bowiem wiedzieć, że są na ten temat trzy teorie. Według
pierwszej przybyli ze wschodu. Druga mówi, że przybyli z północy, a trzecia
-- ze byli miejscowi. Natomiast ja myślę, ze "skąd by nie przybyli, zawsze
ostro pili", a koronnym dowodem na poparcie tej tezy są ich rewelacyjne
puchary i kielichy, przy czym największe wrażenie robią nie tyle ozdóbki
na kielichach, skądinąd całkiem ładne, ile raczej pojemność tych naczyń,
nie schodząca poniżej dwóch litrów.
Tyle w Holandii tych wiatraków, ze senior Don Kijote de la Mancha
dostałby pewnikiem pomieszania zmysłów, gdyby mu przyszło tutaj Rosynanta
ujeżdżać a nie w Hiszpanii. Jednak dopiero w Lejdzie nadarzyła mi się okazja
obejrzenia takiej budowli z bliska, a nawet z bardzo bliska. No dobra,
przyznaję się, byłem w środku. W jednym z tutejszych wiatraków jest muzeum,
całkiem ciekawe zresztą, pełne lin, bloków, kamieni młyńskich, worków po
mące, drewnianych rurociągów i stromych schodów. Podobało mi się.
A potem wróciłem do Rotterdamu. Pociągiem. Żółto-niebieskim.
W niedziele rano wyjrzałem przez okno i zobaczyłem głęboką zatokę
niżową z frontem atmosferycznym, która rozciągnęła się nad Morzem Północnym
i zasnuła niebo paskudnymi chmurzyskami ociekającymi deszczem. Jednak mimo
niesprzyjającej pogody udało nam się uskutecznić od dawna planowana wycieczkę
do Zelandii. Najpierw jednak obejrzeliśmy stary port w Rotterdamie. Stary
ale jary, ze tak powiem. Zresztą, port w Rotterdamie był przez jedna trzecia
naszej trasy albo z lewej, albo z prawej, albo z obu stron samochodu. W
tej sytuacji nie miałem wyjścia i musiałem uwierzyć, ze to największy port
na świecie. Ale w głębi serca nadal jestem fanem Singapuru. W drodze do
Zelandii zawadziliśmy o Kinderdijk,
miejsce bardzo popularne wśród cudzoziemskich turystów w Niderlandach,
bo pasie się tu spore stado
wiatraków, około 16 sztuk. Całkiem dorodne, trzeba przyznać.
A potem przejechaliśmy wzdłuż wybrzeża cały obszar delty Mozy i Renu, poprzegradzany wte i wewte tamami wybudowanymi w ramach tzw. Projektu Delta, mającymi uchronić spory kawałek kraju od zalania woda morska. Są bardzo skuteczne, jednak na nic się nie przydały w 1993, kiedy to spory kawałek kraju został zalany woda rzeczna. Ale sprytni Holendrzy już pewnie wybudowali nowe tamy. Obejrzeliśmy wystawę Delta Expo poświęconą wszystkim tym tamom, śluzom, rzekom, powodziom, przypływom i odpływom. Rewelacja!
"Wszystko ma swój koniec, tylko kij ma dwa." Już we czwartek mnie tu nie będzie. I to by było na tyle.
| Copyright (C) 1997 Marcin Bajer. Wszelkie prawa zastrzeżone. |